dinsdag 5 mei 2009

Avant-garde? (1994)


21 + 1 manifesten


Enige dingen kennelijk zo vanzelfsprekend dat ze gezegd moeten. Alleen een proef levert bewijs: elke seconde, elke gedachte en elke letter besteed aan het wezen van literatuur is verspilling. Op deze plek enz.

Zwijgers, wil de uitdrukking, zijn 'superieur'. Indien zij een mededeling doen, is die beknopt en komt daarin het bevel nabij (Canetti). Over de psyche van degene die deze uitdrukking verzonnen heeft, wil en kun je je niet uitlaten, maar degene moet eerder een luisteraar geweest zijn dan een spreker. Misschien hebben zwijgers niets te zeggen.

Wie steevast ongevraagd zijn diepste zieleroerselen blootlegt, wordt een poseur.

Een schrijver ziet personages onder zijn handen ontstaan. Hoe ze zich gedragen, of hij het met hen eens is of niet – ze worden bloedverwant van zijn vingers. Morriën had het bij Van der Grafts gedicht 'Adam' eens over Adam van der Graft. Het weggevallen woord nagelt trefzeker vast.

Een genie zo onbegrepen dat het zich nauwelijks kan bevatten.

History is bunk, vond Henry Ford in 1919. Dat dit nog niet is vergeten, weerspreekt of ondersteunt dat zijn stelling?

(Beide afgeleid van compromissum? Compromis en compromitteren dragen verschillende gevoelsladingen.) Kunstenaars die geldelijk interessante dingen doen tegen hun artistieke zin zeggen dat ‘de schoorsteen moet roken’. Maar uit een schoorsteen die niet geregeld wordt schoongeveegd komt weldra geen rook. Dit vanwege vogelnestjes, die koolmonoxidevergiftiging kunnen veroorzaken. Wel kan er dan rook komen uit de schoorsteen van het crematorium.

Dat de simpelste oplossing vaak de beste is, speelt dilettanten in de kaart.

Zij die om de kans op een bon mot niet te verspelen de reputatie of het geluk van anderen benadelen, verdienen een onterende straf. Dat is nog nooit gezegd, maar ik durf het te zeggen. La Bruyère, Les Caractères ou les Moeurs de ce Siècle naar de uitgave van G. Servais en A. Rebellieu. (Erik Satie, Teksten. Bijeengebracht en van aantekeningen voorzien door Ornella Volta. Uit het Frans vertaald door Frieda van Tijn-Zwart)

Belangrijke beslissingen zijn achteraf weloverwogen.

Wat vind jij daar nou van, vroeg de schrijver wanhopig. Ik zeg niets, zei de vriend, want ooit schrijf je dat toch op terwijl het niemand wat aangaat. De schrijver werd hels – hoe kon zijn vriend dát nu van hem denken? Later schreef hij eens over verontwaardiging, waarbij deze zin voorkwam: Ik zeg niets, zei de vriend, want ooit schrijf je dat toch op.

Da capo. Innerlijke noodzaak van uiterlijke gevolgen. Het hebben van een naam (geen reputatie) versus het hebben van een gezicht (geen omtrek).

Boksers met een bit. Als in het nauw gedreven paarden gaan ze door de ring. Meer schijnbewegingen dan slagen. Boksen is gewelddadig aftasten. Soms ontspringt er een troebele blik, gaat een wenkbrauw open. Je begrijpt wel waarom dat bit geplaatst is. Bij opwaartse stoten zou er het nodige door de ring gaan vliegen, in een ander geval werd het veelvuldig slikken. Maar wat voor een bokser zou het zijn, die met één magische stoot de voortanden van zijn tegenstander splijt? Zeg: drie millimeter. Zonder dat er enige wil van de beweging uitgaat – zoals Anselmus aartsbisschop van Canterbury werd omdat een bisschopsstaf tegen zijn vuist werd gehouden. Slaan met zo'n precisie, dat het tandvlees te verbaasd is om te bloeden.

I don’t normally go out with ladies with voices lower than mine. (Jon Lucien)

Die achter hun naam een punt zetten.

Zou er verwant aan pleinvrees iets als toekomstvrees zijn? In Het leven van Henri Brulard kijkt Stendhal steeds vooruit naar de lezer van 1880 en blijft zo binnen de grens van zijn eeuw; hij steekt bijvoorbeeld niet door naar een lezer uit het jaar 2000 of later. De ontzagwekkend zoemende tijd na iemands dood, toch weer vrees voor een te grote ruimte?

Voor oosterse wijsheden moet je oosters kennen.

Nokxpmfrt. yrhr;okl s;hr,rrm rrm ;ovjyr brtdvjiobomh bsm fr jsmf" fr omhrvs;vsi;rrtfr gpiy. nreidy dvjs,[rmfr yss;/

Een citaat verstrekken vóór de handeling vormt het andere uiterste (niet van de straat zijn, heet dat ongeveer) en apathie jegens de eigen kunsttraditie is overbekend, maar het blijft onthutsend dat Nabokov in de door de Parijse Olympia Press verzonden drukproeven van Lolita stuitte op 'Beaudelaire'.

Wie wil overtuigen van zijn gelijk, doet dat bij voorkeur met zo min mogelijk overtuiging.

De dingen die wij half-blind, tastend, doen hebben waarschijnlijk meer met de 'wilsvrijheid' te maken dan de dingen die wij vrij en helderbewust doen. (Jan Hanlo)

Lever kritiek op een beginnende schrijver en hij zegt dat het allemaal zo bedoeld is ('juist clichés gebruiken'). Lever kritiek op een ervaren schrijver en hij zegt verbaasd te zijn dat het allemaal uit zijn tekst te halen is. Houd liever je mond.

De Zingende Zaag 24/25 (1994)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.